iyonik bağ

İyonik bağ, zıt ve eş yüklü iyonlar arasındaki elektrostatik kuvvetlere dayanan bir kimyasal bağ türüdür.

En dıştaki yörüngeleri dolu olan atomlar oldukça kararlı durumdadırlar, başka atomlarla bileşik oluşturma eğilimi göstermezler. Sadece soygazların yörüngeleri tamamen doludur, diğer tüm elementlerin dış kabuklarında eksik elektron bulunmaktadır.Oysa atom, tüm yörüngelerinin dolu olması yönelimindedir ve eğer dolu değilse bunu sağlamaya yönelecektir. Bu konumda atomun başına iki farklı olay gelebilir, dış kabuktaki elektronlardan kurtularak zaten dolu olan bir alttaki kabuğu son kabuk haline getirmek ya da dış kabuğu dışarıdan elektron alarak tamamlamak.

Elektron verme eğiliminde olan bir atomla elektron alma eğilimindeki bir atom reaksiyon alanına girdiklerinde, aralarında bir elektron alışverişi olur. Bunun sonucunda elektron alan atom negatif iyon (anyon), elektron veren atom ise pozitif iyon (katyon) haline gelecektir. Bu şekilde aralarında elektrostatik çekme kuvveti yaratılan atomlar iyonik bağla bir bileşik oluştururlar. İyon bağına elektro valans bağ da denilmektedir.

İyonik bağla oluşan bileşiklerin bir ortak özelliği, elektroliz edilebilmeleridir. Yani iyonik yapıdaki sıvı ve katı çözeltiler elektriği iletirler. İyonik yapılı katılar ise iletken değildirler. Bir diğer özellik de elektronların kuvvet ile tutulması nedeni ile iyonik kristallerin ısıyı ve elektriği iletmemesi, diğer bir deyişle yalıtkan olmalarıdır.

İyonik bağ oluşumunda, metal, düşük elektronegatifliği nedeniyle bir elektron vererek pozitif bir iyon (katyon) oluşturur. Normal sofra tuzunda, sodyum ile klor iyonları birbirlerine iyonik bağ ile bağlıdır. İyonik bağ genellikle metallerle ametaller arasında gerçekleşir. Ametal atomlarının elektronegatifliği yüksektir ve kolayca elektron alıp negatif iyon (anyon) oluşturabilirler. Dolayısıyla, iki veya daha fazla iyon, elektrostatik kuvvetlerin etkisiyle birbirlerini çekerler. Bu tür bağlar, hidrojen bağından daha kuvvetli fakatkovalent bağ ile hemen hemen aynı kuvvettedir.

İyonik bağlanma yalnızca, bağlanmış atomlar serbest olanlardan daha düşük enerjiye sahip olduklarında ve reaksiyonun toplam enerji değişimi, reaksiyonun gerçekleşmesi yönünde ise meydana gelir. Toplam enerji değişimi ne kadar büyükse, bağ o kadar güçlüdür. Tüm iyonik bağlar bir tür kovalent ya da metalik bağ özelliği taşırlar. İki atom arasındaki elektronegatiflik farkı ne kadar büyükse bağ da o kadar iyoniktir. İyonik bileşikler, ergidiklerinde veya suda çözündüklerinde elektrik iletebilirler. Genellikle yüksek ergime sıcaklığına sahip olup suda çözünmeye meyillidirler.

Bileşik, iki ya da daha fazla cinste atomun bir araya gelerek oluşturduğu saf maddelere denir. Bileşiklerin en küçük yapı taşı moleküllerdir. Bileşiklerin genel özellikleri

§  Bileşiklerin çoğu moleküler yapıdadır. Ama tuz gibileri atomik yapıdadır.

§  Bileşikler belirli formüllerle ifade edilirler.

§  Bileşikle karışımın farkı:

Bileşikler belirli sayıda element atomunun kimyasal bir bağ ile bağlanmasıyla oluşur. Ancak karışımın belirli bir formülü yoktur.Bileşikleri oluşturan elementler bir araya gelerek kendi özelliklerini kaybederler fakat karışımları oluşturan maddeler kendi özelliklerini kaybetmezler.

§  Bileşikleri asitler, bazlar, oksitler, tuzlar olarak sınıflandırılır.

§  Bileşikler oluştukları element atomlarının özeliğini taşımazlar. Örneğin tuz ikisi de zehirli olan sodyum ve klorürden oluşurlar. Fakat soframıza lezzetli yemek tuzu olarak gelirler ya da su yakıcı olan oksijenden yanıcı olan hidrojenden meydana gelir. Ama kendisi söndürücüdür.

§  Homojendirler.

§  Belirli erime ve kaynama noktaları vardır.

Bazı bileşiklerin isimleri ve formülleri [değiştir]

§  Tuz: NaCl

§  Potasyum permanganat: KMnO₄

§  Asetik asit: CH₃COOH

§  Kalsiyum karbonat: CaCO₃

§  _{Amonyum fosfat: (NH4)3PO4}

§  Karbonat: CO₃

§  Nitrat: NO₃

§  Hidrojen klorür: HCl

§  Kükürt dioksit: SO₂

§  Karbondioksit: CO₂

§  Glikoz: C₆H₁₂O₆

§  Su :H₂O

§  Amonyak : NH₃

Karışımlar ile arasındaki farklar [değiştir]

Bileşiklerin özellikleri	Karışımların özellikleri
1 – Bileşiği oluşturan elementler belirli oranlarda birleşirler.	1 – Karışımı oluşturan maddeler istenen oranlarda karıştırılabilirler.
2 – Saf ve homojendirler.	2 – Saf değillerdir. Homojen ve heterojen olabilirler.
3 – Erime ve kaynama noktaları sabittir.	3 – Erime ve kaynama noktaları sabit değildir.
4 – Kimyasal yöntemlerle elementlerine ayrışırlar.	4 – Fiziksel yöntemlerle karışanlarına ayrılırlar.
5 – Belirli formülleri vardır.	5 – Formülleri yoktur.
6 – Bileşiği oluşturan elementler bileşik içinde özelliklerini kaybederler.	6 – Karışanlar özelliklerini karışım içerisinde de korurlar.

elementler